یکی از ارکان سیاست های ترویج علم در جامعه، نشر کتاب به هر دو صورت فیزیکی و دیجیتالی است. امروزه در کشور ما، این سیاست، در پیچ و خم ذهنیت های کهنه و فرسوده، متوقف و متناسب با وضع علمی فنی دنیا پیشرفت نکرده است.
یکی از بخش های ضعیف در این زمینه، عدم انتشار پایان نامه های تولید شده در مراکز مختلف دانشگاهی در کشور است که به رغم وجود قانون، دولت، عرضه اجرایی کردن آن را نداشته و نهادهای مربوطه حتی در حد «همانند جویی» برای جلوگیری از تقلب و انتحال و دزدی، تاکنون نتوانسته اند به صورت مطلوب آن را اجرایی کنند.
فکر کنید با این همه مرکز آموزشی در نقاط مختلف کشور، از آزاد و دولتی، و مراکز دینی در قم، تنها تعداد بسیار اندکی از این تولیدات برای استفاده علمی در اختیار است، و غالب آنها در کنج کتابخانه ها یا سرورها، حبس شده است. شک نباید کرد که این بی عرضگی نهادهای دولتی و دانشگاهی است و بس.
و اما یک پیشنهاد دارم، دولت، به تمامی مراکز وابسته به خود، که از پول دولتی کتاب و مجله نشر کرده و می کنند، صرفا به دلیل اهمیت علم، اعلام کند که می بایست نسخه دیجیتالی منشورات خود را از کتاب و مجله آزاد اعلام کرده و مانع توزیع نسخه های دیجیتالی آن توسط دیگران نشوند.
مهم تر این است که دولت دستور دهد: تمام وزارت خانه ها، دانشگاهها، مراکز آموزش عالی، موسسات و نیز تمامی شهرداری ها، و … همه آنها که بنام بیت المال اقدام به تولید کتاب می کنند، باید نسخه دیجیتالی کتاب منتشره خود را به رایگان در اختیار مردم قرار دهند.
فارغ از این که این کار، در ترویج علم موثر است، متاسفانه بسیاری از این مراکز با ایجاد محدویت، و حتی بدون آن که فایده مالی چندانی برایشان داشته باشد، صرفا اقدام به چاپ این آثار در تیراژ محدود کرده و عموم مردم به ویژه کسانی که در شهرستانها یا خارج از کشور هستند، از استفاده از آنها محروم می مانند.
طبیعی است که صرف پی دی اف این آثار هم مشکل را حل نکرده و باید موسسات خصوصی یا دولتی که امکاناتی دارند، با استفاده از برنامه های او سی آر زمینه استفاده بهینه از این کتابها، پایان نامه ها و مقالات را فراهم کنند.
شاید یکی از ضعیف ترین مراکز که می بایست حالا کتابخانه ای بالای چند صد هزار کتاب فارسی و عربی و فرنگی فاقد مشکل حقوقی، بلکه بیشتر را، به آسانی در اختیار همه قرار می داد، کتابخانه فخیمه …. است که متاسفانه در این زمینه اصلا فعال نیست، گرچه در زمینه هایی که اغلب به کار اصلیش ربطی ندارد، خیلی فعال می نماید.
برای این که هفته پژوهش از حالت تکراری و بی خاصیت خارج شود، هفته مناسبی برای ترویج این اندیشه و اقدام عملی برای آن است.
