توضیحات کوتاه و مهم استاد جعفریان پیرامون کتاب رفیق توفیق :
تاکنون و در ادب عربی و فارسی دوره اسلامی، صدها کتاب در حوزه سیاست نامه ها نوشته شده است. برخی عرفی و برخی شرعی اند. در میان ما شیعیان، بیش از نود درصد این آثار، در اطراف عهد نامه مالک است. برخی هم مانند روضه الانوار محقق سبزواری، البته ادامه سیاست نامه نویسی کهن است.
و اما این اثر، از دوره صفوی، یک اثر کاملا استثنایی است. شاید وجه آن هم، همین باشد که نویسنده، ضمن آن که کتابش را در چارچوب ادبیات سیاست نامه ای شرعی و عرفی نوشته، و غیر این هم تقریبا ناممکن است، اما در تفکر در باب سیاست، نوعی حریت فکری داشته است.
در مقدمه آن قدری با جسارت نوشته ام: این اثر، به نوعی با شهریار ماکیاول قابل تطبیق است، هرچند به هر حال این اثری محلی و آن اثری جهانی است. این را تنها اشاره کرده و صحت و سقم آن را بر عهده متخصصان تاریخ اندیشه سیاسی می گذارم. نصایح او به سلطان، در مواردی ما را به یاد نصایح ماکیاول به شهریار در کتاب شهریار می اندازد. او نه فیلسوف به معنای رایج است، نه فقیه، و نه صوفی. بلکه دبیری است که از منظرهای مختلف به سیاست می نگرد و می کوشد تا با تأمل سخن بگوید، هرچند به هر حال در چارچوب فرهنگ همین دوره سیر و سیاحت می کند. او به سیاست بسیار بیش از اخلاق بها می دهد، و این را به روشنی در لابلای عبارات او شاهد هستیم.
